De vestingwerken van Kotor zijn een geïntegreerd historisch vestingstelsel dat het middeleeuwse stadje Kotor beschermde met wallen, wachttorens, citadels, poorten, bastions, forten, waterreservoirs, een kasteel en bijbehorende gebouwen en structuren. Ze incorporeerden de militaire architectuur van de Illyriërs, Byzantijnen, Venetiërs en Oostenrijkers. Samen met de oude stad van Kotor en haar natuurlijke omgeving werden de vestingwerken ingeschreven in de lijst van Werelderfgoedlocaties in 1979 met het label Natuurlijke en Culturele-Historische Regio Kotor en vertegenwoordigd het enige plaats van zulke culturele betekenis in Montenegro.
Geschiedenis
De top van de berg Sveti Djordje was al tijdens Illyrische tijden versterkt. In de 6e eeuw reconstrueerde keizer Justinianus I het fort. Met de uiteindelijke terugtocht van de Byzantijnen, en ondanks vele invallen, werd enige onafhankelijkheid verworfen, maar dit had geen blijvende gevolgen voor de vestingwerken. Dit veranderde toen in 1420 de toen onafhankelijke Republiek van Cattaro bezweek en ook deel moest gaan uitmaken van de Venetiaanse overheersing. Als onderdeel van Venetiaans Albanië ontvingen de vestingwerken hun huidige structuur.
Gedurende deze tijd waren er twee succesvolle Ottomaanse belegeringen gevolgd door bezettingen in 1538 tot 1571 en 1657 tot 1699. In 1797 gingen de vestingwerken en Kotor over naar de Habsburgse monarchie met het Verdrag van Campo Formio. In 1805 werd Kotor door het Verdrag van Pressburg toegewezen aan de onderstaat van het Franse rijk, het Napoleontische Koninkrijk Italië, maar bezet door Russische troepen onder Dmitry Senyavin tot deze vertrokken na het Verdrag van Tilsit in 1807. Drie jaar later werd het opgenomen in de Illyrische provincies van het Franse rijk. De vestingwerken toen Cattaro genaamd werden aangevallen door de Britse marine-kapitein William Hoste met zijn schip HMS Bacchante (38 kanonnen). Op “onmilitaire wijze” haalde hij de kanonnen van zijn schepen naar posities boven het fort met behulp van blokken en takels en begon de beschietingen. Na een tiendaagse belegering had het Franse garnizoen geen alternatief en gaf het zich over op 5 januari 1814. Met het Congres van Wenen werd Kotor terug toegewezen aan het Oostenrijkse rijk. Na hun nederlaag in de Eerste Wereldoorlog vertrokken de Oostenrijkers en werd het fort niet langer bemand. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Kotor bezet door de Asmogendheden en op 21 november 1944 bevrijd, een datum die word herdacht met een inscriptie boven de Zeepoort.
Ernstige aardbevingen die de vestingwerken beschadigden deden zich voor in 1563, 1667 en meest recentelijk op 15 april 1979.
Omschrijving
Het middeleeuwse deel van de stad Kotor ligt op een driehoekig stuk land dat wordt begrensd door de meest innerlijke deel van de baai van Kotor aan de zuidwestkant, de rivier Skurda in de richting van het noorden en de berg van Sveti Djordje (San Giovanni) in het oosten. Stadsmuren beschermen de stad aan de noord- en zuidwestzijde, aan de waterzijdes. De muren zijn versterkt door bastions, de meest prominente de Kampana toren en citadel (13e tot 14e eeuw) nabij het punt waar de rivier de baai binnenkomt. Dichtbij is de Zeepoort ook wel de Hoofdpoort genoemd, uit 1555 die toegang geeft vanaf de baai, de twee andere poorten naar de stad zijn de Rivierpoort (ook wel de genoemd de Noordpoort) uit 1540 met het nabijgelegen Bembo Bastion uit 1540 en de Gurdic poort (ook wel genoemd de Zuidpoort), de laatste is vaak gewijzigd en versterkt door het Gurdic Bastion in 1470. Het Bembo bastion is omgebouwd tot een openlucht theater. Twee meer poorten bestonden in het verleden, één ommuurde het zuiden van de Zeepoort, en de andere, Spiljarskia poort, binnen de wallen van de heuvel richting de oude weg naar Cetinje. Vanaf het Bembo bastion en de bastions van het Gurdic Bastion klim je omhoog naar de top van de Sveti Djordje berg die de stad afschermt en afscheid van de achterzijde. De wallen hebben posities op verschillende punten; binnen hen is een netwerk van communicatie evenals extra gebouwen waaronder de Kerk van Gospa od Zdravlja van uit 1518. Op de top van de berg ligt het San Giovanni kasteel op 280 meter hoogte dat de oostelijke baai, het vestingwerk en de stad domineert. Achter de kasteelheuvel stijgt het onbewoonbare en bergachtige landschap verder naar het Lovćen gebergte. De omtrek van de buitenmuur is 4,5 kilometer, met een dikte tussen de 2 en 16 meter en een hoogte tot 20 meter. Als zodanig is het monument één van de belangrijkste voorbeelden van defensieve Venetiaanse militaire architectuur.
Behoud
De aardbeving in 1979 beschadigde veel van de gebouwen in Kotor inclusief de vestingwerken. De plek werd hetzelfde jaar op de werelderfgoedlijst geplaatst en ook op de lijst in gevaar. Na wederopbouw werd het in 2003 van dat laatste afgehaald, en de meeste wederopbouw had plaats gevonden in de oude stad. De vestingwerken zijn het belangrijkste aspect van de werelderfgoedlocatie en hoewel ze elementen uit verschillende tijdperken bevatten, waren het de Venetianen die de meeste van de huidige bouwwerken construeerden. De Internationale Raad voor Monumenten en Landschappen drong in 2001 aan op de revitalisering van het fort. De Europese Commissie heeft niet alleen belang gehecht aan de reconstruering vanwege haar culturele betekenis, maar ook om haar te behouden en te ontwikkelen als een bron voor toerisme, een belangrijk deel van de lokale economie. Het vond de vestingwerken in slechte staat. Ze waren verlaten sinds het vertrek van de Oostenrijkers in 1918. Gebrek aan onderhoud, erosie, aardbevingen en vegetatie hebben bijgedragen aan de aanhoudende verslechtering ervan. Er wordt voorgesteld om de wallen van de heuvel en de stad te herstellen; dit zou ook toegang door toeristen mogelijk maken. Verder wordt voorgesteld om torens en bezienswaardigheden, voetpaden en bijgebouwen te repareren om het vestingcomplex te repareren en zijn economisch potentieel te benutten.
